David de Pury

Neuenburg 1709 – Lissabon 1786

Diese Statue wurde 1855 zu Ehren von David de Pury errichtet, finanziert durch eine Geldsammlung angesehener Bürger der Stadt. David de Pury hatte seiner Heimatstadt den grössten Teil seines Vermögens vermacht. Dieses Erbe ermöglichte Neuenburg einen beispiellosen Aufschwung, doch die Herkunft des Vermögens ist umstritten.

David de Pury war ein internationaler Händler und Financier, niedergelassen in Lissabon. Er handelte mit Diamanten und Edelhölzern aus Brasilien, die von versklavten Frauen, Männern und Kindern abgebaut wurden. Zudem besass er Anteile an einem Unternehmen, das im Sklavenhandel tätig war.

Die Stadt Neuenburg will Licht in diese Periode ihrer Geschichte bringen. Sie unterstützt die Verbreitung der historischen Forschung und die Erinnerungsarbeit im öffentlichen Raum.

Die Stadt Neuenburg möchte allen Menschen die Ehre erweisen, die im Rahmen des Dreieckshandels und der Kolonialisierung ihrer Freiheit beraubt, ausgebeutet und entmenschlicht wurden. Das gleiche gilt für die Menschen, die heute noch Opfer von Rassismus sind. Denn Menschenwürde gilt für alle Menschen. Für die Stadt Neuenburg ist sie ein zentraler Wert einer diskriminierungsfreien, pluralistischen und inklusiven Gesellschaft.

Oktober 2022

David de Pury
Neuchâtel 1709 - Lisbona 1786

Questa statua è stata eretta nel 1855, a seguito di una sottoscrizione lanciata da dei notabili, in onore di David de Pury, che aveva lasciato la maggior parte della sua fortuna alla sua città natale. Questa eredità permise a Neuchâtel di conoscere uno sviluppo urbano senza precedenti, ma l’origine di questo denaro è dibattuta.

Commerciante e finanziere internazionale con sede a Lisbona, David de Pury era attivo nel commercio di diamanti e di legni preziosi del Brasile, operato dal lavoro di donne, uomini e bambini ridotti in schiavitù. Inoltre, egli possedeva delle azioni di una società attiva nella tratta degli schiavi.

Desiderosa di far luce su questo periodo della sua storia, la città di Neuchâtel sostiene la diffusione della ricerca storica e il lavoro di riflessione della memoria nello spazio pubblico.

La città di Neuchâtel ci tiene a rendere omaggio a tutte le persone private della libertà, sfruttate e disumanizzate nel contesto del commercio triangolare e della colonizzazione e anche alle persone vittime tutt’oggi di razzismo. Afferma la pari dignità umana, il valore essenziale di una società senza discriminazione, pluralistica e inclusiva.

Ottobre 2022

David de Pury
Neuchâtel 1709 - Lisbon 1786

This statue was erected in1855, following a public subscription launched by influential Neuchâtel citizens to honour David de Pury, who had bequeathed most of his wealth to his native town. While this bequest enabled Neuchâtel to enjoy unprecedented urban growth and development, a debate exists concerning the origin of this wealth.

As a merchant and international financier based in Lisbon, David de Pury was involved in the diamond and rare wood trade from Brazil, a business that relied on the labour of enslaved women, men and children. Moreover, he owned shares in a company active in the slave trade.

To shed light on this period of its history, the City of Neuchâtel supports both the dissemination of historical research and work enabling memorial reflection in the public space.

The City wishes to pay homage to all persons who were deprived of liberty, exploited and de-humanized in the context of the slave trade and of colonization, as well as to all persons who are still victims of racism today. It affirms that equal human dignity is the essential value of a plural, inclusive society that rejects discrimination.

October 2022

David de Pury
Neuchâtel 1709 - Lisbonne 1786

Kjo statujë u ndërtua në vitin 1855, me angazhimin e një elite personalitetesh, për nder të David de Pury-së, i cili pjesën më të madhe të pasurisë së tij ia la trashëgim vendlindjes së tij. Kjo trashëgimi i mundësoi Neuchâtel-it përjetimin e një zhvillimi urban të pa parë deri atëherë, por origjina e këtyre parave mbetet e diskutueshme.

Tregtar dhe financier i njohur ndërkombëtarisht me bazë në Lisbonë, David de Pury ishte aktiv në tregtinë e diamanteve dhe drurëve të çmuar nga Brazili, si rezultat i shfrytëzimit të punës së grave, burrave dhe fëmijëve të reduktuar në skllavëri. Përveç kësaj, ai zotëronte aksione në një kompani aktive në tregtinë e skllevërve.

Duke dashur të hedhë dritë mbi këtë periudhë të historisë së tij, Qyteti i Neuchâtel-it e inkurajon zgjerimin e hulumtimit historik si dhe punën reflektuese përkujtimore në hapësirën publike.

Qyteti i Neuchâtel-it dëshiron t'u bëjë homazh të gjithë njerëzve të privuar nga liria, të cilët janë shfrytëzuar çnjerëzisht në kuadër të tregtisë trikontinentale dhe kolonizimit, ashtu si edhe individëve që ende sot janë viktima të racizmit. Ai mbështet dinjitetin dhe barazinë njerëzore, vlerën thelbësore të një shoqërie pa diskriminim, të shumëfishtë dhe gjithëpërfshirëse.

Tetor 2022

David de Pury

Neuchâtel 1709 - Lisboa 1786

Esta estatua fue construida en 1855, después de una contratación lanzada por los notables, en honor de David de Pury, quien había repartido la mayor parte de su fortuna a su ciudad natal. Este legado le permitió a Neuchâtel experimentar un desarrollo urbano sin precedentes, pero el origen de este dinero es hoy objeto de debate.

Comerciante y financiero internacional establecido en Lisboa, David de Pury tuvo operaciones en el comercio de diamantes y maderas preciosas de Brasil, la cuales fueron explotadas con el trabajo de mujeres, de hombres y de niños esclavizados. Además, poseía acciones de una sociedad activa en la trata de esclavos.

Deseosa de esclarecer los hechos de ese período de su historia, la ciudad de Neuchâtel apoya la transmisión de la investigación histórica y el trabajo de reflexión conmemorativa en el espacio público.

La ciudad de Neuchâtel desea rendir homenaje a todas las personas privadas de su libertad, explotadas y deshumanizadas en el marco del comercio triangular y de la colonización, así como a las personas que siguen siendo víctimas de racismo. Neuchâtel asegura la igualdad en la dignidad humana, valor esencial de una sociedad sin discriminación, plural e inclusiva.

Octubre 2022

                                      David de Pury

Neuchâtel 1709- Lisbonne 1786 : Neuchâtel, mobu nkoto yoko na nkama sambo na libua (1709) - Lisbonne mobu koto yoko na nkama sambo na ntuku muambe na motoba (1786)

Ekeko eye ekelamaki na mobu nkoto yoko na nkama mwambe na ntuku mitano na mitano (1855), na sima ya bobeti mbela ya ba nkumu ya mboka eye mpo ya lokumu ya David de Pury, ye oyo apesaki mingi ya bomengo bwa ye na mboka na ye ya kobotama. Lisango lina nde esalaki été engumba ya Neuchâtel ekoma makasi, kasi ntina ya bomengo bona bozali kobetisama ntembe makasi.

David de Pury azalaki moto ya mbongo mpe ya nkita wa biloko ya likolo oyo azalaki kofanda o engumba Lisbonne. Azalaki mpe moto wa makasi ya mimbongo mya mabanga matalo (Diamant) na ba nzete ya motuya ya mboka Bresilia (Brésil) mpe na bobubi misala ya basi, mibali mpe bana mike na bokomisi bango lokola baumbu. Lisusu azalaki moko ya baye bazalaki na kompanyi ya boteki mpe bosombi bayindo.

Na bolukiluki mpo na koyeba maye masalamaki eleko ya kala, engumba Neuchâtel, ezalaki kosimba likanisi ya bopanzi sango na baimboka na misala ya bokanisi maye malekaka.

Yango wana Engumba Neuchâtel ezali kokumisa banso baye bapimelaki bango bosomi, baniokolaki bango pe ba longolaki bango bo moto na boteki bango na mombongo ya basato pe na bowumba ya bapaya mpe na baye kino lelo bazwi likama na tina ya bokesanisi mposo. Engumba eye endimi été bato banso bazali nse lolenge moko na mokili, ya motuya ezali été na mboka eye bokeseni bokoki kozala te mpe boyike na bomoko nde maye masengeli ko simbama.

David de Pury

Neuchâtel 1709 - Lisboa 1786

Esta estátua foi erguida em 1855, após uma assinatura lançada por notáveis, em honra de David de Pury, que tinha legado a maior parte da sua fortuna à sua cidade natal. Esta herança permitiu a Neuchâtel uma expansão urbana sem precedentes, mas a origem deste dinheiro é uma questão de debate.

Comerciante e financeiro internacional baseado em Lisboa, David de Pury era ativo no comércio de diamantes e madeiras preciosas do Brasil, explorados pelo trabalho de mulheres, homens e crianças escravizados. Além disso, era proprietário de ações numa empresa envolvida no comércio de escravos.

Desejando esclarecer este período da sua história, a Cidade de Neuchâtel apoia a divulgação da investigação histórica e o trabalho de reflexão memorial no espaço público.

A Cidade de Neuchâtel deseja prestar homenagem a todos aqueles que foram privados da sua liberdade, explorados e desumanizados no contexto do comércio triangular e da colonização, bem como aos que ainda hoje são vítimas de racismo. Ela afirma a mesma dignidade humana, e o valor essencial de uma sociedade sem discriminação, plural e inclusiva.

Outubro 2022

David de Puri

Nešatel 1709. - Lisabon 1786

Ova statua je podignuta 1855. godine, nakon peticije koju su pokrenuli istaknuti stanovnici grada, u čast Davida de Purija, koji je veći deo svog bogatstva zaveštao svom rodnom gradu. Njegovo zaveštanje je omogućilo da grad Nešatel doživi urbani razvoj bez presedana, ali se o poreklu ovog novca vodi rasprava.

Međunarodni trgovac i finansijer koji je poslovao iz Lisabona, David de Puri se bavio trgovinom dijamantima i dragocenim drvetom iz Brazila, koja se oslanjala na prisilni rad porobljenih žena, muškaraca i dece. Osim toga, bio je vlasnik akcija u kompaniji koja se bavila trgovinom robljem.

U želji da rasvetli ovaj period svoje istorije, grad Nešatel podržava širenje istorijskih istraživanja i radova koji će podstaknuti javnost na sećanje i razmišljanje.

Grad Nešatel želi da oda počast svim ljudima koji su bili lišeni slobode, eksploatisani i dehumanizovani u kontekstu transatlantske trgovine robljem i kolonizacije, kao i ljudima koji su i danas žrtve rasizma. Takođe promovišemo ljudsko dostojanstvo, osnovne vrednosti nediskriminatornog društva, pluralizam i inkluzivnost.

Oktobar 2022

David de Pury
Neuchâtel 1709 - Lisbonne 1786

Taaladan waxaa ladhisay sanadka markuu ahaa 1855, kadib markii ay dad caan ah  bilaabeen is-diiwaangelin,oo lagu sharfaayo  David de Pury, kaasoo hantidiisa intii badneed u Siiyay magaaladiisa. Dhaxalkani wuxuu u ogolaaday Neuchâtel si magaalada hormar aan horey loo arag ugaarto, laakiin  lacagtan asalkeedii ayaa dood dhalisay.

Ganacsadaha iyo maalgaliyaha caalamiga ah ee fadhigiisu yahay Lisbonne, David de Pury wuxuu ku firfircoonaa ka ganacsiga dhaymanka iyo alwaaxda qaaliga ah ee Barasil, wuxuu ka faa’iideystay shaqada dumarka,ragga iyo caruurta oo hoos loodhigay addoonsiga. Intaa waxaa dheer,waxa uu saamiyo kulahaa shirkad kashaqeysa ganacsiga addoonta.

Iyaga oo doonaya iney iftiimiyaan wakhtigan taariikhdeeda,Magaalada Neuchâtel waxey taageertaa faafinta cilmi-baarista taariikhiga ah iyo shaqada milicsiga xasuusta ee goobta dadweynaha.

Magaalada Neuchâtel waxey rabtaa iney xusto  dhamaan dadkii laga qaaday xoriyaddooda, laga faa’iideystay oo bini aadanimada laga qaday marka loo eego ganacsiga saddex-geesoodka ah iyo waliba sidoo kale dadka maanta dhibanayaasha u ah cunsuriyadda. Waxey xaqiijineysaa sinnaanta sharafta bini’aadanka,qiimaha muhiimka ahee bulsho aan takoor laheyn,jamac ah loona dhanyahay.

Octobre 2022

ዳቪድ ደ ፑሪ

ኑሻተል 1709 - ሊዝቦን 1786

እዚ ሓወልቲ’ዚ ብውሩያት ሰባት ዝተጀመረ ምዝገባ ተኸቲሉ ንኽብሪ እቲ ዝበዝሐ ሃብቱ ነታ ዝተወልደላ ከተማ ዘውረሰ፣ ዳቪድ ደ ፑሪ ዝተባህለ፣ ብ1855 ኢዩ ተሃኒጹ።

እዚ ውርሻ’ዚ ንኸተማ ኑሻተል ብቅድሚኡ ተራእዩ ወይ ተሰሚዑ ብዝይፈልጥ ምዕባለ ክትርኢ ኣኽኢሉዋ ኢዩ። ግን መሰረታዊ ኣመጻጽኣ ወይ ምንጪ ናይዚ ገንዘብ እዚ ዓቢ ክትዓት የላዓዕል።  

ዳቪድ ደ ፑሪ ኣብ ሊዝቦን ዝመሰረቱ ኣብ ንግድን ገንዘብን ዝተዋፈረ ንጡፍ ነገዳይ ኢዩ ኔሩ። ናይ ብራዚል ክቡር ዑንቊን ክቡር ዕንጨትን ብባርነት ዝነብሩ ቀንስትዮን፣ ሰብኡትን ቁልዑትን እንዳስርሐ ኢዩ ሃብቱ ኣኻዕቢቱ። ብተሳኺ፣ ናይ ሓንቲ ኣብ ናይ ባርነታዊ-ንግዲ ዝተመስረተት ትካል’ውን ብርኪ ይውንን ኔሩ። 

ሓቅነት ናይዚ ዛንታ’ዚ ንምንጽብራቕ፣ ከተማ ኑሻተል ዛንታዊ መጽናዕቲ ንኽዝርጋሕ፣ ከምኡ’ውን ኣብ ናይ ህዝቢ ቦታ መዘከርታ ነጸብራቓዊ ስራሕ ክህሉ ትድግፍ።

ከተማ ኑሻቴል ንኹሎም ኣብ ውሽጢ ኣሰራርዓ ስሉስ ኩርናዓዊ ንግድን መግዛእትን፣ ናጽነት ዝተነፍጎምን ዝተመዝመዙን፣ ሰብኣውነቶም ዝተቐንጠጠን፣ ከምኡ ድማ ኣብዚ እዋን’ዚ ከይተረፈ ግዳይ ናይ ዘርኣዊ ፍልልይ ዝኾኑ ክብሪ ንምሃብ፣ ትምኒታ ትገልጽ። ማዕርነታዊ ክብረት ናይ ወዲሰብ፣ ብዘይ ኣፋላላልይ ኣገዳሲ ክብሪ ናይ ሓደ ሕብረተሰብ፣ ድርብ ጥርናፈ ዘሎዎን ንኹሉ ዘማእከለን ምዃኑ ድማ ብጽኑዕ ተረጋግጽ።  

ጥቅምቲ 2022

David de Pury
Neuchâtel 1709 - Lizbon 1786

Bu heykel, 1855’te servetinin büyük bölümünü doğduğu şehre miras bırakan David de Pury’nin onuruna eşraf tarafından başlatılan bir maddi destek kampanyası sonrasında yaptırılmıştır. Bu miras Neuchâtel‘e görülmemiş bir kentsel gelişim olanağı sundu; fakat nereden elde edildiği tartışmalıdır.

Lizbon’da uluslararası bir tüccar ve finansçı olan David de Pury köleleştirilmiş kadınlar çalıştırıldığı Brezilya’nın elmas ve değerli ahşap ticareti üzerine faaliyet gösteriyordu. Ayrıca köle ticareti alanında faaliyet gösteren şirketlerde hisseleri vardı.

Bu dönem tarihine ışık tutmak isteyen Neuchâtel şehri, kamusal alanda tarihsel araştırmaların ve geçmiş üzerine çalışmaların yayılmasını desteklemektedir.

Neuchâtel şehri, üç kıtadaki köle ticareti ve sömürgecilik dolayısıyla özgürlüklerinden mahrum bırakılan, sömürülen ve insan olarak görülmeyenlerin yanı sıra, bugün hala ırkçılığın kurbanı olanları da saygıyla anmaktadır. 

Neuchâtel şehri, ayrımcı olmayan, çoğulcu ve kapsayıcı bir toplumun temel değerini, eşit insan onuru, teyit eder.

Ekim 2022